Na een scheiding draait het vaak om emotionele thema’s als hoeveel tijd je kind bij jou of je ex doorbrengt. Maar er spelen ook minder zichtbare en technische zaken op de achtergrond. Denk aan domicilie, belastingen en gezinsbijslagen. Hoe pak je dat slim aan?
Domicilie: meer dan alleen een adres
Veel ouders denken dat de domicilie van hun kind hun rechten als ouder beperkt. Niets is minder waar…. Domicilie is vooral een administratief gegeven – een kind moet nu eenmaal ergens officieel staan ingeschreven.
Zelfs bij een 50/50-regeling heeft een kind maar één domicilieadres. De ouder bij wie het kind ingeschreven staat, ontvangt de post voor het kind: van ID-aanvragen tot ziekenhuisfacturen.
Verblijfsregister: voordeel voor kinderen
Als de ouders in verschillende gemeentes wonen, kan na een scheiding het kind wél worden ingeschreven in het verblijfsregister van de gemeente van de woonplaats van de andere ouder, waar het kind zijn domicilie dus niet heeft. Zo kan het kind gebruikmaken van gemeentelijke voorzieningen in beide woonplaatsen, zoals kinderopvang, sport en cultuur.
De inschrijving in het verblijfsregister is puur administratief en heeft geen invloed op de juridische verblijfsregeling of rechten van ouders. Het is een praktische oplossing zodat kinderen na een scheiding optimaal kunnen profiteren van de voorzieningen in beide gemeentes waar ze verblijven.
Belastingen: wie mag wat aftrekken?
Naast administratieve zaken heeft de domicilie van je kind ook financiële implicaties. Denk aan belastingen en gezinsbijslagen.
De ouder waar het kind ingeschreven staat en fiscaal ten laste heeft, kan het eventueel te betalen onderhoudsgeld niet fiscaal aftrekken. De andere ouder die het kind niet fiscaal ten laste heeft en een eventuele onderhoudsbijdrage betaalt, kan tot 80% van het onderhoudsgeld wél aftrekken.
Geen fiscaal co-ouderschap
- Als het kind bij één ouder is gedomicilieerd, heeft die ouder het kind fiscaal ten laste en geniet hij/zij van de belastingvrije sommen. Deze ouder kan het onderhoudsgeld niét fiscaal inbrengen, ook niet de eventuele bijdragen op de kindrekening
- De andere ouder, bij wie het kind niet is gedomicilieerd, kan 80% van de betaalde onderhoudsbijdragen fiscaal aftrekken.
Voorbeeld: Stel, jij betaalt €500 per maand aan je ex-partner als onderhoudsgeld voor jullie kind. Jij, de ouder waar je kind niet ingeschreven staat, kan €400 (80%) van die €500 onderhoudsgeld aftrekken in je belastingaangifte.
Je ex-partner, waar je kind wel staat ingeschreven, kan die €500 onderhoudsgeld niet aftrekken omdat het kind fiscaal ten laste is . Het is het één of het ander
Bij een 50/50-regeling kan het kind fiscaal ten laste zijn van één ouder, de belastingvoordelen worden dan gedeeld. Dit is het fiscaal co-ouderschap.
Fiscaal co-ouderschap
- Bij een gelijk verdeeld verblijf, waarbij de huisvesting van het kind gelijkmatig verdeeld is tussen beide ouders, kan het domicilie van het kind slechts bij één ouder worden ingeschreven. Deze ouder heeft het kind fiscaal ten laste.
- Om de fiscale voordelen eerlijk te verdelen, wordt via het aanslagbiljet de verhoogde belastingvrije som voor de helft doorgeschoven naar de andere ouder. Zo wordt het belastingvoordeel tussen beide ouders verdeeld.
- Het is belangrijk dat jullie overeenkomst uitdrukkelijk melding maakt van fiscaal co-ouderschap. Deze overeenkomst moet bekrachtigd worden door de Familierechtbank of geregistreerd worden bij de FOD Financiën. Hierdoor wordt de fiscale regeling officieel vastgelegd.
Het groeipakket
Het groeipakket bestaat uit 3 delen:
- Het maandelijks basisbedrag per kind
- De jaarlijkse schoolbonus
- Eventuele sociale toeslagen afhankelijk van het inkomen
Het groeipakket wordt met uitzondering van de sociale toeslag, bij gebrek aan akkoord/regeling of vonnis automatisch uitgekeerd aan de jongste ouder. Opgepast! Dus niet op basis van de domicilie…
Schooltoeslag en studietoelage
De domicilie speelt echter wel een sleutelrol bij de toekenning van school- en studiebeurzen.
De schooltoeslag (voor basis- en middelbaar onderwijs) wordt gebaseerd op het inkomen van de ouder waar het kind staat ingeschreven. De toeslag wordt vervolgens uitbetaald aan de ouder die het groeipakket ontvangt.
- In dit geval moet je geen aanvraag meer indienen en wordt deze toeslag automatisch toegekend op basis van de inkomsten gekend bij FOD Financiën.
Voor de studietoelage (hoger onderwijs) kijkt men ook naar het inkomen van de ouder waar het kind gedomicilieerd is.
- In dit geval moet je een aanvraag indienen en deze toeslag wordt niet automatisch toegekend op basis van de inkomsten gekend bij FOD Financiën.
Op de lange termijn: blijf alert voor veranderingen
Let op: als jullie financiële situatie verandert, is het slim om de domicilie opnieuw te bekijken. Stel, je ex-partner is later wettelijk gaan samenwonen. Dat kan betekenen dat jij, als alleenstaande ouder, nu een hogere studietoelage voor je kind kan krijgen. Door de domicilie aan te passen, haal je er samen het meeste voordeel uit.
Werk samen voor de beste oplossing
Een scheiding brengt vaak een wirwar aan juridische details met zich mee. Gelukkig kun je als ouder de financiële consequenties van domicilie, belastingen en gezinsbijslagen slim voor je laten werken.
Heb je vragen of hulp nodig bij deze materie? Neem contact op met advocaat Sarah Bernaers voor meer info.
