Een relatiebreuk heeft niet alleen een emotionele impact. Wanneer de magie van Cupido uitgewerkt is, en u en uw partner uit elkaar gaan, dan moet u ook rekening houden met de juridische gevolgen. Wat die precies zijn, hangt van uw samenlevingsvorm af.
In België kan u op drie manieren officieel met iemand samen zijn. De wetgever onderscheidt:
- het huwelijk
- feitelijk samenwonen
- wettelijk samenwonen
Dit zijn drie samenlevingsvormen met elk hun eigen rechten, plichten en vermogensrechtelijke gevolgen voor de betrokkenen.
Niet dezelfde bescherming
Het is een misvatting om te denken dat deze drie stelsels hetzelfde juridische kader en dezelfde wettelijke bescherming bieden. Integendeel. De verschillen zijn groot! Helaas komen veel mensen daar pas achter wanneer hun relatie op de klippen loopt en het vermogen moet worden vereffend en verdeeld.
Koude financiële douche
Vaak blijkt namelijk dat de gekozen samenlevingsvorm als gevolg heeft dat een partner geen aanspraak maakt op datgene waar hij of zij dacht recht te hebben. Het gevolg? Een koude financiële douche boven op het emotionele leed. U kan zich daarom beter vooraf informeren bij een advocaat, samen met uw partner, om onaangename verrassingen bij een relatiebreuk te voorkomen.
Hier alvast een beknopt overzicht van enkele aandachtspunten:
Het huwelijk
De wet definieert het huwelijk als twee personen die samenleven en gehuwd zijn door de ambtenaar van de burgerlijke stand. Als er geen huwelijkscontract is, zijn alle beroepsinkomsten en schulden die verworven zijn tijdens het huwelijk gemeenschappelijk. Dus ook gelden die u op een persoonlijke zichtrekening laat storten, zijn van u én uw partner. Daarnaast is het erfrecht van de langstlevende partner bij een huwelijk nauwkeurig door de wetgever omschreven.
Is uw relatie ten einde? En wil u uw rechten en plichten kennen en weten wat de juridische gevolgen van uw samenlevingsvorm zijn? Neem dan gerust contact op.
Feitelijk samenwonen
Feitelijk samenwonen betekent dat twee personen die een duurzame levensgemeenschap opgebouwd hebben, samenleven onder één dak én een gezamenlijke huishouding voeren. Deze samenlevingsvorm is wettelijk het minst geregeld.
Alle inkomsten en schulden zijn eigen, en aangekochte (on)roerende goederen zijn van de partner die de exclusieve eigendom ervan kan bewijzen. Kan u niet aantonen dat u een eigendom gekocht heeft? Dan zal de wetgever ervan uitgaan dat die in onverdeeldheid is en dus voor de helft toebehoort aan uw partner, ook al heeft u de volledige rekening betaald.
Wil u zo’n situatie voorkomen? Dan kan u onderhands een samenlevingscontract opstellen waarin u en uw partner enkele afspraken op papier zetten, zoals:
- de bepaling dat alle huisraad gezamenlijk aangekocht wordt
- de regeling dat de partner die fulltime werkt, bij een breuk een persoonlijke onderhoudsbijdrage betaalt aan de partner die parttime werkt, om zo meer tijd te hebben om voor de kinderen te zorgen
- het akkoord dat de werkzaamheden die een partner uitvoert aan de woning die eigendom is van de andere partner, verrekend worden
- …
Wettelijk samenwonen
Twee personen die een verklaring van wettelijke samenwoning afgelegd hebben voor de ambtenaar van de burgerlijke stand, wonen wettelijk samen. Deze vorm van samenleving biedt meer wettelijke garanties dan feitelijk samenwonen, maar minder dan een huwelijk.
Als u wettelijk samenwoont, dan is uw gezinswoning beschermd. Die kan bijvoorbeeld niet zonder uw toestemming verkocht worden door uw partner, ook al is de woning zijn of haar exclusieve eigendom. Daarnaast maakt dit stelsel dat beide partners in verhouding tot hun mogelijkheden moeten bijdragen in de lasten van het samenwonen. Er is ook een beperkt erfrecht voor de langstlevende partner.
Net zoals bij feitelijk samenwonen zijn ook alle inkomsten en schulden eigen, en is een aangekocht (on)roerend goed van de partner die de exclusieve eigendom ervan kan bewijzen. Partners die wettelijk samenwonen kunnen ook een samenlevingscontract opstellen waarin ze afspraken vastleggen. Maar in tegenstelling tot feitelijk samenwonende partners zal dat via notariële akte moeten gebeuren.
Het sprookje is voorbij … wat nu?
Elke samenlevingsvorm eindigt wanneer er een relatiebreuk is.
- Als u feitelijk samenwoont, kan u zonder enige wettelijke vereisten uit elkaar gaan.
- Als u wettelijk samenwoont, moet u opnieuw naar de ambtenaar van de burgerlijke stand.
- Als u getrouwd bent, moet u een echtscheidingsprocedure voor de familierechtbank doorlopen.
Maar daarmee is de kous niet af. Want u moet ook nog heel wat praktische zaken regelen, zoals de verdeling van het vermogen of een regeling voor de kinderen.
Naar de advocaat of de notaris?
Ex-partners die op dezelfde golflengte zitten, wenden zich vaak tot een notaris voor de verdeling van hun goederen of de regeling voor hun kinderen. Want een advocaat is er alleen voor mensen die het niet eens raken of in een vechtscheiding verwikkeld zijn. Toch?
Nee, dat klopt niet. Ook wanneer u samen met uw ex-partner afspraken gemaakt heeft, moet u die afspraken nog in een juridisch sluitende overkomst gieten. En daarvoor is een advocaat de meest aangewezen persoon. Want die zal u duidelijk informeren over uw persoonlijke belangen en de impact van de overeenkomst op u als individu. Een notaris daarentegen stelt het gezamenlijke belang voorop.
Ander perspectief
Als specialiste in familierecht merk ik vaak dat mensen die na een bezoek aan een notaris voor een tweede advies bij ons langskomen, bepaalde zaken niet juist of volledig begrepen hebben. En dat is niet verwonderlijk. Want een notaris legt de zaken uit vanuit het perspectief van het gezamenlijke belang.
Uw advocaat brengt raad
De kern van het verhaal? Vanuit welke samenlevingsvorm de wegen van u en uw partner zich ook scheiden, en hoe respectvol en in vlot onderling overleg u ook uit elkaar gaat, neem altijd contact op met uw advocaat. Zo krijgt u een correct en duidelijk beeld van uw rechten en plichten én is ook uw persoonlijke belang verzekerd.
